राकममा सम्पन्न यो सामुदायिक स्वास्थ्य निरुपण कार्यक्रम एउटा सानो कदम भए पनि यसले ठूलो परिवर्तनको ढोका खोलेको छ। कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान, आठबीस नगरपालिका र स्थानीय समुदायको सहकार्यले यो अभियानले दुर्गम क्षेत्रमा स्वास्थ्य सेवाको पहुँच र गुणस्तर बढाउन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्नेछ।
दैलेख जिल्लाको आठबीस नगरपालिका, राकममा हालै सम्पन्न भएको कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानको सामुदायिक स्वास्थ्य निरुपण कार्यक्रमले स्थानीय समुदायमा स्वास्थ्यप्रति नयाँ जागरण र आशा जगाएको छ। राकमको सभाहलमा आयोजित यो अभिमुखीकरण कार्यक्रममा विभिन्न क्षेत्रका प्रतिनिधि, जनप्रतिनिधि, स्वास्थ्यकर्मी, विद्यार्थी र स्थानीय बासिन्दाहरूको उल्लेख्य सहभागिता रह्यो।
यो कार्यक्रमले ग्रामीण क्षेत्रमा स्वास्थ्य सेवाको पहुँच र सचेतना बढाउने उद्देश्य राखेको थियो, जसमा सहभागीहरूले आफ्ना अनुभव, अपेक्षा र प्रतिबद्धता व्यक्त गरे। कार्यक्रमको अध्यक्षता कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानका उपप्राध्यापक तथा फिल्ड कोअर्डिनेटर ओम प्रकाश काफ्लेले गरे।
उनले यो अभियानको उद्देश्यबारे प्रकाश पार्दै भने, “हाम्रो मुख्य लक्ष्य भनेको ग्रामीण क्षेत्रका बासिन्दाहरूलाई स्वास्थ्य सेवासँग जोड्नु र उनीहरूमा स्वास्थ्यप्रति सचेतना फैलाउनु हो। राकम जस्तो दुर्गम ठाउँमा स्वास्थ्य समस्याहरूको पहिचान र निरुपण गर्न हामी यहाँका जनतासँगै मिलेर काम गर्न आएका छौँ।”
काफ्लेले थपे, “यो कार्यक्रम केवल अभिमुखीकरणमा सीमित छैन, यसले यहाँका समस्याहरूको दीर्घकालीन समाधानको आधार तयार गर्नेछ।”
आठबीस नगरपालिकाका प्रमुख तर्क बहादुर बडुवालले प्रमुख अतिथिको रूपमा बोल्दै यो कार्यक्रमलाई ऐतिहासिक रहेको बताए। उनले भने, “हाम्रो नगरपालिकामा स्वास्थ्य क्षेत्रका यस्ता कार्यक्रम कमै हुन्छन्। कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानले हामीलाई एउटा अवसर दिएको छ, जसले यहाँका जनताको स्वास्थ्य अवस्थालाई सुधार्न ठूलो योगदान पुर्याउनेछ। हामी यो अभियानलाई पूर्ण सहयोग गर्न तयार छौँ।”
बडुवालले स्थानीय सरकारको तर्फबाट स्वास्थ्य क्षेत्रमा थप लगानी र सहकार्यको प्रतिबद्धता पनि व्यक्त गरे।
उपप्रमुख कल्पना कुमारी थापाले विशिष्ट अतिथिको रूपमा बोल्दै महिलाको स्वास्थ्यमा विशेष ध्यान दिनुपर्ने बताइन्।
“हाम्रो समाजमा महिलाहरूले धेरै जिम्मेवारी बोकेका हुन्छन्, तर उनीहरूको स्वास्थ्यमा कमै ध्यान दिइन्छ। यो कार्यक्रमले महिलाहरूलाई पनि समेट्नुपर्छ,” उनले भनिन्। थापाले थपिन्, “हामीले गाउँ-गाउँमा स्वास्थ्य शिविर र सचेतना कार्यक्रम लैजानुपर्छ, ताकि हरेक घरमा स्वास्थ्यको पहुँच पुगोस्।”
आठबीसका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत दिल बहादुर शाहीले प्रशासनको तर्फबाट पूर्ण सहयोग रहने आश्वासन दिए। “यो कार्यक्रम सफल बनाउन हाम्रो प्रशासनिक संयन्त्र तयार छ। हामीले यहाँका स्वास्थ्य समस्याहरूको डाटा संकलन र कार्यान्वयनमा सहयोग गर्नेछौँ,” उनले भने।
स्वास्थ्य शाखा प्रमुख देवराज तिमिल्सिनाले राकमको स्वास्थ्य अवस्थाबारे जानकारी दिँदै भने, “हाम्रो क्षेत्रमा कुपोषण, सरसफाइ र आधारभूत स्वास्थ्य सेवाको अभाव ठूला चुनौती हुन्। यो कार्यक्रमले यी समस्याहरूको समाधान खोज्न हामीलाई सहयोग गर्नेछ।” उनले थपे, “हामीले यहाँको स्वास्थ्य डाटालाई व्यवस्थित गर्दैछौँ, जुन भविष्यका योजनाहरूको आधार बन्नेछ।”
कार्यक्रममा उपस्थित नौवटै वडाका अध्यक्षहरूले यो अभियानलाई आफ्नो वडामा प्रभावकारी बनाउने प्रतिबद्धता जनाए। एकजना वडाध्यक्षले भने, “हाम्रा वडाहरूमा स्वास्थ्य चौकी छन्, तर जनशक्ति र स्रोतको कमी छ। यो कार्यक्रमले हामीलाई बलियो बनाउनेछ।” अर्का वडाध्यक्षले थपे, “हामी गाउँलेहरूलाई यो अभियानमा सहभागी गराउन प्रेरित गर्नेछौँ।”
कार्यपालिका सदस्यहरूले पनि यो कार्यक्रमलाई समुदायस्तरमा पुर्याउन आफ्नो भूमिका निर्वाह गर्ने बताए।
कार्यक्रममा विभिन्न वर्गका जनसमुदायको सहभागिता उल्लेख्य थियो। एकजना स्थानीयले भने, “हामीलाई पहिलोपटक यस्तो ठूलो स्वास्थ्य टोली देख्न पाउँदा खुसी लागेको छ। हाम्रा समस्या सुन्न र समाधान गर्न कोही आएको देख्दा आशा पलाएको छ।” अर्का एक अभिभावकले थपे, “हाम्रा बच्चाहरूको स्वास्थ्य र पोषणमा ध्यान दिइयोस् भन्ने चाहन्छौँ।”
कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानका जनस्वास्थ्य दोस्रो वर्षका विद्यार्थीहरूले यो अभियानमा सक्रिय सहभागिता जनाए। ग्रुप ए का नेता रोशन ताम्राकारले भने, “हामी यहाँ किताबी ज्ञानलाई व्यवहारमा उतार्न आएका छौँ। स्थानीय समुदायसँग प्रत्यक्ष काम गर्न पाउँदा हामीलाई ठूलो अनुभव मिल्नेछ।”
त्यस्तै ग्रुप बी का नेता विकास महतोले थपे, “हामीले यहाँको स्वास्थ्य अवस्थाको अध्ययन गरेर समाधानका उपाय सुझाउनेछौँ।” विश्व ठाकुरले पनि आफ्नो टिमको तर्फबाट उत्साह व्यक्त गर्दै भने, “यो हाम्रो लागि सिकाइ र योगदानको अवसर हो।”
यो अभिमुखीकरणले राकममा स्वास्थ्य क्षेत्रको अवस्था बुझ्न र समाधानका लागि ठोस योजना बनाउन पहिलो कदमको रूपमा काम गरेको अर्का विद्यार्थी वैभव टाकुरले बताए।
“कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानले यो अभियानलाई निरन्तरता दिने योजना बनाएको छ,” उनले भने, “जसमा हामीलेहरूले फिल्ड अध्ययन गरी प्रतिवेदन तयार गर्नेछौं। यो प्रतिवेदनले स्थानीय सरकार र स्वास्थ्य संस्थाहरूलाई नीति निर्माणमा सहयोग गर्नेछ।”
स्थानीय बासिन्दाहरूले यो कार्यक्रमले आफ्नो जीवनमा प्रत्यक्ष प्रभाव पार्ने अपेक्षा गरेका छन्। एकजना वृद्धाले भनिन्, “हामीलाई डाक्टरहरू टाढा छन्, औषधि पाइँदैन। यो टोलीले हाम्रा कुरा सुनेर केही गर्ला भन्ने आशा छ।”
यो अभियानले राकममा स्वास्थ्य क्षेत्रमा नयाँ सम्भावना खोलेको छ, तर चुनौतीहरू पनि छन्। सडक र यातायातको अभाव, जनशक्तिको कमी र आर्थिक स्रोतको सीमितता यहाँका प्रमुख समस्या हुन्।
तर, सहभागीहरूको उत्साह र प्रतिबद्धताले यी चुनौतीहरू पार गर्न सकिने संकेत गरेको छ। उपप्राध्यापक ओम प्रकाश काफ्लेले भने, “यो सुरुवात मात्र हो। हामीले यहाँको वास्तविक अवस्था बुझेर नीति निर्माताहरूसम्म पुर्याउनेछौँ।”
राकममा सम्पन्न यो सामुदायिक स्वास्थ्य निरुपण कार्यक्रम एउटा सानो कदम भए पनि यसले ठूलो परिवर्तनको ढोका खोलेको छ। कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान, आठबीस नगरपालिका र स्थानीय समुदायको सहकार्यले यो अभियानले दुर्गम क्षेत्रमा स्वास्थ्य सेवाको पहुँच र गुणस्तर बढाउन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्नेछ।
